Inventory Control คืออะไร? มีความสำคัญอย่างไรต่อธุรกิจ

หากธุรกิจของคุณมีการใช้วัตถุดิบในการผลิตสินค้า หนึ่งในคำที่คุณควรทำความเข้าใจคือ “Inventory control คืออะไร” เพราะการควบคุมสินค้าคงคลังอย่างมีประสิทธิภาพ สามารถส่งผลโดยตรงต่อต้นทุน กำไร และความราบรื่นในการดำเนินงานของธุรกิจได้ บทความนี้ Mac-5 Legacy เลยจะพาทุกท่านไปรู้จักตั้งแต่พื้นฐานของ Inventory ประเภทต่าง ๆ ไปจนถึงแนวทางการจัดการอย่างมืออาชีพ พร้อมแนะนำเครื่องมือที่ช่วยให้ระบบคลังสินค้าของคุณเป็นระบบระเบียบ ใช้งานง่าย และมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น

Inventory คืออะไร

Inventory หรือ สินค้าคงคลัง คือ ทรัพย์สินที่ธุรกิจถือไว้เพื่อจำหน่ายหรือใช้ในกระบวนการผลิตในอนาคต ซึ่งอาจอยู่ในรูปของวัตถุดิบ สินค้าระหว่างผลิต หรือสินค้าสำเร็จรูปที่พร้อมจำหน่าย Inventory ถือเป็นหนึ่งในหัวใจสำคัญของธุรกิจ เพราะหากจัดการไม่ดี อาจทำให้ต้นทุนบานปลาย หรือสินค้าขาดสต็อกจนพลาดโอกาสทางธุรกิจไปได้

การบริหาร Inventory อย่างมีระบบจึงช่วยให้ธุรกิจตรวจสอบจำนวนสินค้าได้แบบเรียลไทม์ ควบคุมการสั่งซื้อ และบริหารต้นทุนได้อย่างแม่นยำ โดยเฉพาะธุรกิจที่มีสินค้าหลากหลาย เช่น ค้าส่ง ค้าปลีก หรือโรงงานผลิต การใช้ระบบคลังสินค้าที่มีประสิทธิภาพจึงเป็นเรื่องที่ไม่ควรมองข้ามอย่างยิ่ง

Inventory control คืออะไร

Inventory control คือ กระบวนการควบคุมปริมาณสินค้าคงคลังให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมกับความต้องการของธุรกิจ ไม่มากเกินไปจนสิ้นเปลืองค่าเก็บรักษา และไม่น้อยเกินไปจนเกิดปัญหาสินค้าขาดสต็อก ระบบควบคุมที่ดีจะช่วยลดต้นทุน ป้องกันสินค้าหมดอายุ เสื่อมสภาพ หรือเสียหายได้

ระบบควบคุม Inventory ที่มีประสิทธิภาพจะติดตามสถานะสินค้าแบบเรียลไทม์ ตั้งแต่การรับเข้า เบิกจ่าย โอนย้ายคลัง ไปจนถึงการตรวจนับสินค้า ช่วยให้ธุรกิจสามารถวางแผนการสั่งซื้อได้อย่างแม่นยำ ลดความเสี่ยงจากการสูญเสีย และสามารถเชื่อมโยงกับระบบ ERP เพื่อบริหารกระบวนการตั้งแต่จัดซื้อจนถึงการขายได้อย่างครบวงจร

Inventory มีอะไรบ้าง

Inventory หรือสินค้าคงคลัง ไม่ได้หมายถึงเพียงสินค้าที่พร้อมจำหน่ายเท่านั้น แต่ยังรวมถึงทรัพยากรต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการผลิต โดยสามารถแบ่งออกเป็น 4 ประเภทหลัก ดังนี้

1. วัตถุดิบ (Raw Materials)

คือวัตถุดิบที่ธุรกิจจัดหามาเพื่อใช้ในการผลิต เช่น ผ้า เส้นด้าย เมล็ดกาแฟ หรือชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ วัตถุดิบที่มีการวางแผนจัดการอย่างดีจะช่วยลดของเสีย ควบคุมต้นทุนการผลิต และเพิ่มประสิทธิภาพของสายการผลิตได้อย่างชัดเจน

2. สินค้าระหว่างผลิต (Work in Process – WIP)

คือสินค้าที่อยู่ระหว่างกระบวนการผลิตแต่ยังไม่เสร็จสมบูรณ์ เช่น ผ้าที่ถูกตัดแต่ยังไม่เย็บ หรือเครื่องใช้ไฟฟ้าที่อยู่ในขั้นตอนประกอบ WIP เป็นดัชนีชี้วัดประสิทธิภาพการผลิต หากมีมากเกินไป อาจสะท้อนถึงปัญหาการวางแผนหรือการจัดการ ซึ่งควรควบคุมให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม

3. สินค้าสำเร็จรูป (Finished Goods)

คือสินค้าที่ผลิตเสร็จสมบูรณ์และพร้อมจัดจำหน่าย เช่น เสื้อผ้าที่เย็บและบรรจุเสร็จเรียบร้อย หรืออาหารสำเร็จรูป สินค้าสำเร็จรูปเป็นองค์ประกอบสำคัญในการบริหาร สต็อกสินค้า เพราะส่งผลโดยตรงต่อยอดขาย และอาจก่อให้เกิดปัญหาสินค้าค้างสต็อกหากบริหารไม่ดี

4. วัสดุสิ้นเปลือง (Supplies)

คือทรัพยากรที่ใช้ในกิจกรรมประจำวัน แต่ไม่ใช่ส่วนหนึ่งของสินค้าที่จำหน่าย เช่น น้ำมันหล่อลื่น กล่องบรรจุภัณฑ์ พลาสติกห่อสินค้า หรือเครื่องเขียน หากไม่มีการควบคุม อาจเป็นภาระค่าใช้จ่ายสะสมโดยไม่รู้ตัวได้

การเข้าใจประเภทของ Inventory อย่างละเอียดจะช่วยให้ธุรกิจสามารถออกแบบระบบคลังสินค้าได้อย่างตรงจุด และนำข้อมูลไปใช้วางแผนการผลิตหรือการสั่งซื้อได้แม่นยำยิ่งขึ้น

Inventory Management คืออะไร

Inventory Management คือ การบริหารจัดการสินค้าคงคลังอย่างเป็นระบบ ตั้งแต่การวางแผน การสั่งซื้อ การจัดเก็บ ไปจนถึงการจัดจำหน่าย ซึ่งแตกต่างจาก Inventory Control ตรงที่ครอบคลุมขั้นตอนมากกว่า

ระบบ Inventory Management ช่วยให้ธุรกิจวิเคราะห์แนวโน้มการขาย กำหนดจุดสั่งซื้อสินค้าโดยอัตโนมัติ และตรวจสอบประสิทธิภาพการหมุนเวียนของสินค้าอย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้สามารถลดภาระงานของพนักงาน ลดโอกาสสินค้าค้างสต็อก และใช้พื้นที่จัดเก็บอย่างคุ้มค่ามากที่สุด

Inventory กับ Stock ต่างกันอย่างไร

แม้คำว่า “Inventory” และ “Stock” จะถูกใช้แทนกันอยู่บ่อยครั้ง แต่ในทางเทคนิคแล้วมีความแตกต่างกันเล็กน้อย ดังนี้

• Stock โดยทั่วไปหมายถึงสินค้าสำเร็จรูปที่พร้อมจำหน่าย เช่น สินค้าที่วางอยู่บนชั้นในร้านค้าปลีก

• Inventory เป็นคำที่ครอบคลุมกว่า เพราะรวมถึงวัตถุดิบ สินค้าระหว่างผลิต และวัสดุสิ้นเปลืองด้วย

การเข้าใจความแตกต่างนี้จะช่วยให้การบริหารคลังสินค้ามีความแม่นยำขึ้น และเหมาะสมกับกระบวนการในแต่ละธุรกิจมากยิ่งขึ้น

Manufacturing inventory คืออะไร

Manufacturing Inventory คือ สินค้าคงคลังที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการผลิตทั้งหมด ประกอบด้วยวัตถุดิบที่รอเข้าสู่สายการผลิต สินค้าระหว่างผลิตที่ยังไม่แล้วเสร็จ และสินค้าสำเร็จรูปที่พร้อมจัดส่งให้กับลูกค้า

การบริหาร Manufacturing Inventory อย่างมีประสิทธิภาพ จำเป็นต้องใช้เครื่องมือที่สามารถควบคุมการไหลของวัตถุดิบและสินค้าให้เป็นไปตามลำดับขั้นของการผลิต เช่น ระบบ MRP (Material Requirements Planning) ที่ช่วยวางแผนการใช้วัตถุดิบอย่างแม่นยำ ลดของเสีย และลดความเสี่ยงจากการขาดแคลนวัตถุดิบในสายการผลิต

ประโยชน์ของการจัดการสินค้าคงคลังหรือ Inventory มีอะไรบ้าง

การจัดการสินค้าคงคลังที่ดี ไม่เพียงช่วยลดความเสี่ยงในการดำเนินธุรกิจเท่านั้น แต่ยังสร้างความได้เปรียบในการแข่งขันได้ โดยมีประโยชน์ดังนี้

• ช่วยลดต้นทุนการเก็บรักษาและบริหารสินค้า

• ช่วยป้องกันปัญหาสินค้าค้างสต็อกหรือขาดสต็อก

• เพิ่มความแม่นยำในการสั่งซื้อสินค้า

• ช่วยวางแผนการผลิตและการจัดเก็บได้อย่างมีประสิทธิภาพ

• ยกระดับความพึงพอใจของลูกค้าด้วยการส่งมอบที่รวดเร็ว

• เชื่อมโยงข้อมูลกับระบบ ERP ได้อย่างราบรื่น

• ช่วยลดความผิดพลาดจากกระบวนการทำงานที่ซ้ำซ้อน

สรุปบทความ

การเข้าใจว่า Inventory Control คืออะไร และสามารถจัดการสินค้าคงคลังได้อย่างมีระบบ คือหัวใจสำคัญของการลดต้นทุน เพิ่มความคล่องตัว และขับเคลื่อนธุรกิจให้เติบโตอย่างมั่นคงยิ่งขึ้น โดยเฉพาะเมื่อผสานเข้ากับระบบบริหารจัดการอย่าง ERP อย่างเหมาะสม

หากคุณกำลังมองหาระบบจัดการคลังสินค้าที่ครอบคลุม มีความยืดหยุ่น ปรับแต่งได้ตามความต้องการ และราคาย่อมเยา Mac-5 Legacy ERP ก็คือคำตอบของคุณแล้ว ด้วยฟีเจอร์การจัดการ Inventory Control และ MRP อย่างครบถ้วน พร้อมการเชื่อมต่อกับระบบต่าง ๆ อย่างลงตัว และบริการหลังการขายจากทีมผู้เชี่ยวชาญ เราพร้อมสนับสนุนธุรกิจของคุณในทุกขั้นตอน ปรึกษา MAC-5 Legacy และเยี่ยมชมเว็บไซต์เพิ่มเติมได้ที่ https://www.mac5legacy.com/digitaltransformation